Абуалӣ дар ҷаҳон аз пурмаҳсултарин олимон ва адибон эътироф гаштааст. Фаъолияти эҷодии вай аз 17-18 солагиаш дар солҳои 996-997 шурӯъ шуда, расо 40 сол давом кардааст. Ӯ осори насриву назмиашро ҳам ба арабӣ ва хам ба тоҷикӣ эҷод кардааст. Сабаби бисёре аз асарҳои худро ба забони арабӣ навиштани Абуалӣ он аст, ки забони арабӣ дар он замон ҳамчунзабони илму маданият шинохта шуда буд. Ҳамчунин китобҳои зиёди илмию ахлоқии юнонӣ, ибронӣ, ҳиндӣ ва паҳлавӣ ба забони арабӣ тарҷума шуда, истилоҳоте, ки мафҳумҳои илмиро ифода мекарданд, дар ин забон устувор гардида буданд. 

Забони арабӣ барои ҳамаи донишмандони асрҳои X-XI фаҳмо буда, дарси мадрасаҳо ба ин забон мегузашт. Осори Абуалӣ ниҳоят зиёд аст. Аз рӯйи тадқиқ ва ҳисоби донишманди машҳури эронӣ Саид Нафисӣ (1896-1966) миқдори асарҳои Абуалӣ, ки алҳол маълум шудааст, ба 456 мерасад. Дар китобхонаҳои давлатӣ ва шахсии олам 162 асари у нигоҳ дошта мешавад. 

Аз ҷумла 23 асари вай бо забони модариаш, яъне тоҷикӣ эҷод шудааст. Ҳамчунин як миқдор шеърҳои тоҷикии Абуалӣ низ ба замони мо расидаанд. Асарҳои Абуалӣ аз ҷихати ҳаҷм хеле гуногун буда, аз рисолаҳои мухтасар то асарҳои чандинҷилда иборат мебошад. Асари «Китобулинсоф», ки аз байн рафтааст, дар 20 ҷилд, «Алҳосил вал маҳсул» дар 20 ҷилд, «Китобушшифо» дар 18 ҷилд, «Лисонулараб» дар 10 ҷилд, «Алқонун» дар 5 китоб, «Наҷот» дар 3 ҷилд эҷод шудаанд. 

Кулли ин осор, ки зикрашон рафт, дар инкишоф ва такомили улуми мавҷуда нақши сазовор гузошта, то кунун ба арзиши бузурги таърихӣ, маданӣ ва илмӣ моликанд. Тамоми асарҳои Абуалиро метавон ба 4 гуруҳ тақсим кард:

1. Асарҳои доир ба ҳикмат, фалсафа ва ахлоқ ва мантиқ.

2. Асарҳо оид ба тиб.

3. Асарҳо доир ба илмҳои дақиқ.

4. Асарҳо роҷеъ ба забону адабиёт ва санъат.

Бисёре аз асарҳои Сино танҳо роҷеъ ба як соҳа ихтисос наёфта, балки чандин илмро фаро мегиранд. Масалан «Донишнома» аз бобҳои Мантиқ, Илоҳиёт, Табииёт, Ҳайат ва Мусиқӣ таркиб ёфтааст.

Абуали Ибни Сино адиб

Дар таърихи адабиёти форсу тоҷик Ибни Сино ҳамчун шоири ориф эътироф гашта, муҳимтарин қисмати осори адабии ӯро шеърҳо ташкил медиханд. Қасида ва ғазалҳои шоир тасаввуфи ва ахлоқианд. Вале рубоиҳои Сино шоирона садо додаанд. 

Афкори ҳикматомузӣ шоир дар ашъораш ба таври равшан инъикос шуда, муносибати иҷтимои ва шахсияти шоирро рунамо месозанд. Намунаи рубоиёти Сино, ки роҷеъ ба масоили иҷтимои ва ахлоқӣ эҷод шудаанд, манзур мегардад:

Эй кош, бидидаме, ки ман қистаме?

Гар муқбилам, осудаву хуш зистаме.

Саргашта ба олам аз пайи чистаме?

Варна ба ҳазор дида бигристаме!

Бо ин ду-се нодон, ки чунин медонанд,

Аз ҷаҳл, ки донои ҷаҳон эшонанд.

Хар бош, ки ин чамоа аз фарти хари,

Хар к-у на хар аст, кофираш мехонанд.

Дар пара сухан нест, ки маълум нашуд,

Кам монд зи асрор, ки мафхум нашуд.

Дар маърифаташ чу нек фикре кардам,

Маълум шуд, ки хеч маълум нашуд.

Хак-чони чахон асту чахон чумла-бадан,

Ачноси малоика – хавоси ин тан.

Ачром – аносиру маволид – аъзо,

Тавхид хамин асту дигархо хама –фан.

Эй зоти ту мар вучудро буда асос,

Чуз зоти ту нест хеч кас зотшинос.

Касро ба камолу кунхи зотат ах нест,

Бар феъли ту мекунад зоти ту киёс.

Хар хайъату хар накш, ки шуд махв кунун,

Дар махзани рузгор гардад махзун.

Рафт он гухаре, ки буд пирояи умр,

В-овард замона токи сармояи умр.

Эй нафс ки бастаи хавои хаваси,

Биштоб, ки дар химояти як нафаси.

Дунё маталаб, чох мачу, ишва махар,

К-аз дуст бароиву ба душман бираси.

Дил гарчи дар ин бодия бисёр шитофт,

Як муй надонист, вале муй шикофт.

Андар дили ман хазор хуршед битофт,

В-охир ба камоли заррае рох наёфт.

Бо хар хасе зи руи хаво дусти мадор,

Дар куи мардумон зи паи дусти мапуи.

Гар боядат, ки кам нашавад обруи ту,

Фармону ихтилоти фурумоягон мачуй,

Куфри чу мане газофу осон набувад,

Махкамтар аз имони ман имон набувад.

Дар дахр чу ман якеву он хам кофир,

Пас дар хама дахр як мусулмон набувад